ខុម សុជាតិ និស្សិតផ្នែកគណិតវិទ្យាឆ្នាំទី១នៃសកលវិទ្យល័យភូមិន្ទភ្នំពេញទទួលស្គាល់ថា ភាគរយតិចណាស់ដែលប្អូនសំពះឪពុកម្ដាយ ព្រោះភាពអៀនខ្មាស។ ”កាលពីតូចដូចជាទម្លាប់ល្អ ចេញសំពះចូលសំពះ តែដល់ធំដូចអៀនខ្មាស ច្រើនលើកដៃមិនចង់រួចទេបង”។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សុជាតិ កំណត់ក្នុងចិត្តថា នឹងពង្រឹងសីលធម៌ល្អនេះឡើងវិញ ។
ទទួលស្គាល់ថា កូនៗមិនមានទំលាប់សំពះឳពុកម្ដាយដែរនេះ សុខ វ៉ុណ អាជីវករលក់ដូរឥវ៉ាន់នៅផ្ទះប្រាប់ថា កូនរបស់អ្នកស្រីពិតជាមិនសូវសំពះគាត់មែន ផ្ទុយស្រឡះ កាលពីតូច គ្រាន់តែហៀបទៅសាលាក៏លើកដៃសំពះ និងមកពីសាលាវិញក៏សំពះដែរ។ អ្នកម្ដាយរូបនេះ បន្តថា “ក្មេងភាគច្រើនគឺភ្លេចការសំពះមាតាបិតាស្ទើរតែទាំងស្រុងហើយក្មួយ បើនិយាយឲ្យចំទៅ១០០នាក់ មានមិនដល់២០នាក់ផង“។
ស្រដៀងគ្នានឹងអ្នកទាំងពីរខាងលើ កែវ កល្យាណ និស្សិតទើបតែបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រ ពីវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេសបញ្ចេញមតិថា ក្មេងប្រុសពិតជាមិននិយមលើកដៃសំពះឪពុកម្ដាយពួកគេមែន។ កល្យាណ ពន្យល់ថា ហេតុផលមកពីពួកគេយល់ថា ការលើកដៃសំពះបែបនេះហាក់ចាស់គំរិលពេក។ ម្យ៉ាងទៀត នាងលើកឡើងថា អាចមកពីរស់នៅជាមួយគ្នារាល់ថ្ងៃទៅហើយ។ ”នាងខ្ញុំផ្ទាល់សំពះមាតាបិតាខ្ញុំតាំងពីតូចមកម្ល៉េះ ដោយឡែកប្អូនប្រុសខ្ញុំមិនសូវធ្វើដូចនាងខ្ញុំទេ“។
អ្នកធ្វើការសង្គមក៏ឯកភាពដែរលើរឿងនេះ។ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជាតិ និងសីលធម៌សង្គម លោក ប៉ូ សំណាង គូសបញ្ជាក់ថា ការសំពះអ្នកមានគុណពីសំណាក់កូនៗក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នបានថយចុះប្រមាណ៨០%។ និយាយអំពីមូលហេតុធ្លាក់ចុះវិញ លោកគូសបញ្ជាក់ថា អាចមកពីខ្វះការអប់រំពីសំណាក់ឪពុកម្ដាយដែលពួកគេរវល់តែប្រកបកិច្ចការរៀងខ្លួនៗ។ ម្យ៉ាងទៀត ឥស្សរជនមួយចំនួនជាអ្នកឲ្យគាត់យកតម្រាប់តាមបានន័យថា ”ពួកគាត់ជួបគ្នាម្ដងៗកម្រលើកដៃជម្រាបសួរគ្នា ច្រើនតែ Bonjure ស្វាគមន៍គ្នាទៅវិញ”។ បន្ថែមពីនេះ ការផ្សព្វផ្សាយពីបញ្ហាសីលធម៌នៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ លោកនិយាយក្នុងឲ្យបង្កើតទំលាប់ល្អនេះឡើងវិញថា ការលើកដៃសំពះទៅកាន់អ្នកមានគុណគឺជាការសំដែង[ការគួរសម និងដឹងគុណ]។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសំពះនេះ សកម្មជនក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះលេខា និងពិធីការសម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាព្រះនាម សៀរ ភារ៉ា ក៏ទទួលស្គាល់ដែរថា ការសំពះអ្នកមានគុណមានការថមថយ។ ការថមថយព្រះតេជព្រះគុណបានដាក់បន្ទុកលើ កំហុសឆ្គងរបស់អាណាព្យាបាល គឺខ្វះការអប់រំកូនៗតាំងពីតូច ដូចពាក្យចាស់លើកឡើងថា ”ដឹងឆ្លើយត្បិតដង កូនសោតរែងឆ្គងត្បិតមេបា”។ ឯកត្តាបន្ទាប់បន្សំវិញ គឺតាមសាលាមិនសូវនិយាយពីការលើកដៃសំពះនេះ។ មួយទៀតកម្មវិធីសិក្សាតាំងពីថ្នាក់ទី១រហូតដល់ថ្នាក់ទី១២មិនសូវដាក់បញ្ចូលបញ្ហាសីលធម៌សំពះនោះទេ។
ព្រះ តេជគុណបន្ថែមពីលើនេះទៀតថា ដើម្បីឲ្យកុលបុត្រកុលធីតាងាកមកប្រកាន់ភ្ជាប់ប្រពៃណីដ៏ថ្លៃថ្លានេះវិញ មានមធ្យោបាយពីរគឺ ទី១ គឺឪពុកម្ដាយឬអាណាព្យាបាលគួរតែឧស្សាហ៍នាំកូនៗរបស់ខ្លួនទៅស្ដាប់ធម៌នៅតាមវត្ត ក្នុងគោលបំណងឲ្យដឹងពីរបៀបរបបនៃការសំពះ ក្រេបធម៌ក្នុងខ្លួនព្រមទាំងបណ្ដុះចិត្តឲ្យមានការគោរព។ ជំហានទី២ គឺយុវវ័យខ្លួនឯងផ្ទាល់ត្រូវចេះស្ដាប់ការទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ។យោងតាមព្រះតេជព្រះគុណដដែល ការសំពះជាទូទៅមានប្រាំបែប រួមមាន៖ សំពះត្រឹមប្រជុំជើងសក់ខាងមុខ សម្រាប់គោរពដល់ព្រះពុទ្ធ។ ការសំពះត្រឹមប្រជុំចិញ្ចើម គឺគោរពព្រះមហាក្សត្រនិងព្រះសង្ឃ។ ឯការសំពះត្រឹមចុងច្រមុះ សម្រាប់គោរពមាតាបិតា។ បើសំពះត្រឹមមាត់ វិញ គឺគោរពដល់ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ និងអ្នកមានវ័យច្រើនជាង។ ចុងក្រោយគឺការសំពះត្រឹមដើមទ្រូង សម្រាប់អ្នកមានវ័យស្មើគ្នាឬឋានៈទាបជាង៕
No comments:
Post a Comment